Το μέλλον του Instant Messaging

Η κοινωνία μας εξαρτάται όλο και περισσότερο από τις τεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνιών (ΤΠΕ) όπως τις πλατφόρμες και τις εφαρμογές κινητής επικοινωνίας. Επί του παρόντος, οι δύο κυρίαρχες τάσεις στον τρόπο με τον οποίο οι χρήστες χρησιμοποιούν υπηρεσίες επικοινωνίας είναι το μοντέλο των Telco που προτιμάται από τους παρόχους τηλεπικοινωνιακών δικτύων (Telcos) και το μοντέλο Over-The-Top (μοντέλο OTT) που προωθείται από εταιρείες, οι οποίες παρέχουν υπηρεσίες Web (Webco). Οι εφαρμογές Over-The-Top (OTTA) είναι εφαρμογές που παρέχουν υπηρεσίες επικοινωνίας μέσω του Διαδικτύου (π.χ. μηνύματα, φωνητική κλήση κ.λπ.), παρακάμπτοντας την παραδοσιακή διανομή. Η υιοθέτηση του μοντέλου OTT είναι τώρα ορατή σε παγκόσμιο επίπεδο και έχει αποκτήσει σημαντική δυναμική, απειλώντας σοβαρά τα έσοδα από την κληρονομιά της Υπηρεσίας Σύντομου Μηνύματος (SMS). Η υπηρεσία SMS προκάλεσε επανάσταση στην επικοινωνία πρόσωπο με πρόσωπο, φθάνοντας τα 7,8tn μηνύματα παγκοσμίως το 2011. Το 2012, οι OTTA, όπως η WhatsApp, το Viber και το LINE, έχουν εκτιμηθεί ότι διαβίβασαν 19 δις μηνύματα ημερησίως, και επιπλέον, κατάφεραν να ξεπεράσουν το σημείο αναφοράς των 17,6 δις μηνυμάτων SMS που είχαν ήδη σταλεί.

Με γνώμονα την αύξηση της χρήσης των smartphone, την μείωση του κόστους και την ευκολία σχεδίασης ευρυζωνικών κινητών τηλεφώνων, έχει γίνει πρόβλεψη ότι οι OTTA θα συνεχίσουν να αυξάνονται ανελλιπώς και τελικά θα οδηγήσουν σε σημαντική μείωση της κυκλοφορίας των SMS και των MMS. Προκειμένου να λειτουργούν σωστά, οι OTTA απαιτούν μία σύνδεση κινητής τηλεφωνίας στο Internet και τα δύο μέρη πρέπει να έχουν την αντίστοιχη εφαρμογή συγκεκριμένου λογισμικού εγκατεστημένη στα κινητά τους τηλέφωνα. Το μοντέλο OTT παίζει βασικό ρόλο στη νέα τάξη πραγμάτων της αγοράς κινητής τηλεφωνίας. Μέχρι το 2013, η χρήση των υπηρεσιών VoIP σε smartphones ήταν περίπου στο 10%, με κυρίαρχη την Skype, και βασικές εναλλακτικές λύσεις όπως το Viber και το Google Hangouts. Ένας ταχέως αυξανόμενος αριθμός κατόχων smartphone έχει αρχίσει να χρησιμοποιεί τις VoIP εφαρμογές ως κύρια υπηρεσία φωνητικής κλήσης και αναμένεται ότι, μέχρι το 2017, ένας στους τρεις κατόχους smartphone θα είναι ενεργοί χρήστες VoIP εφαρμογών, κατέχοντας το 14% της κίνησης των φωνητικών κλήσεων. Εκτιμάται ότι η βιομηχανία των Telco θα χάσει $386 δις μεταξύ των ετών 2012 και 2018 σε σχέση με τις OTTA φωνητικών κλήσεων.

Οι περισσότερες εφαρμογές Instant Messaging (IM) και Voice over IP (VoIP) που παρουσιάστηκαν στα τέλη του εικοστού και στις αρχές του εικοστού πρώτου αιώνα βασίστηκαν σε ανοικτά πρότυπα όπως το XMMP / Jabber, που τους έδωσαν την δυνατότητα να διαλειτουργούν (π.χ. ένας χρήστης AOL IM μπορούσε να επικοινωνήσει με ένα ICQ ή έναν χρήστη του Yahoo! Messenger). Το 2009, η WhatsApp άλλαξε τα δεδομένα και ξεκίνησε να κυριαρχεί της σε παγκόσμιο επίπεδο μέσω του iPhone, με μια προσαρμοσμένη έκδοση της Jabber, με την οποία καμία άλλη IM υπηρεσία δεν μπορούσε να έρθει σε επικοινωνία. Το Skype, και αργότερα το iMessage, ήρθε στο προσκήνιο, ενισχύοντας την αποκαλούμενη wall garden προσέγγιση (προσέγγιση «περιορισμένης πρόσβασης») για το IM και τις OTTA. Σε γενικές γραμμές, οι OTTA χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: (α) οι OTTA με σχέση πολλά-προς-πολλά (Facebook, Twitter κ.λπ.) και (β) οι OTTA με σχέση ένα-προς-ένα ή ένα-προς-πολλά (WhatsApp, Viber κ.λπ.). Οι περισσότερες από τις OTTA ακολουθούν την προσέγγιση wall garden. Είναι κλειστά οικοσυστήματα/ περιοχές επικοινωνίας όπου οι χρήστες δεν μπορούν να επικοινωνούν με χρήστες άλλων OTTA ή Telco.

Μια άλλη πρόκληση για τις Telco, πέραν του OTT, είναι οι Direct Επικοινωνίες (Peer-to-Peer) όπως η WebRTC και η Object RTC, οι οποίες θα ενεργοποιούνται μέσω LTE και 5G. Η WebRTC παρέχει δυνατότητες περιήγησης, κινητών εφαρμογών και συσκευών Internet of Things (IoT) με δυνατότητες επικοινωνίας σε πραγματικό χρόνο (RTC) μέσω απλών API και κοινού συνόλου πρωτοκόλλων. Η πρωτοβουλία WebRTC υποστηρίζεται κυρίως από τη Google, το Mozilla και το Opera, μεταξύ άλλων. Η Object RTC επιτρέπει σε συσκευές mobile endpoint να έρχονται σε επικοινωνία με διακομιστές και προγράμματα περιήγησης ιστού με δυνατότητες Real-Time Communication (RTC) μέσω φυσικού και απλού API Javascript, περιεχόμενα των οποίων βελτιστοποιούνται για να εξυπηρετούν καλύτερα αυτόν τον σκοπό. Η πρωτοβουλία Object RTC είναι ένα πρόγραμμα που υποστηρίζεται από το Hookflash, τη Microsoft και τη Google.

Για να αντιμετωπίσει τον ανταγωνισμό και την αυξανόμενη απειλή από τις OTTA, οι Telco εισήγαγαν τις Rich Communication Services (RCS), οι οποίες προσφέρουν πλούσιες και διαλειτουργικές υπηρεσίες επικοινωνίας πέρα από τη φωνητική κλήση και την ανταλλαγή μηνυμάτων, όπως το IM, την κοινή χρήση περιεχομένου/αρχείων, group chat και βίντεο μεταξύ πολλών συσκευών. Ωστόσο, οι RCS έχουν παροχή τοπικής εμβέλειας (στην αγορά του συγκεκριμένου παρόχου) και απαιτούνται άμεσες διασυνδέσεις για τη σύνδεση με άλλους παρόχους.

Η κατακερματισμένη αγορά της επικοινωνίας θέτει εξωτερικές και εσωτερικές προκλήσεις σε όλους τους ενδιαφερόμενους, συμπεριλαμβανομένων των καταναλωτών. Η εσωτερική πρόκληση που αντιμετωπίζουν οι προγραμματιστές των εφαρμογών αφορά την επιλογή τεχνολογίας που δεν ελλοχεύει κινδύνους για τις ίδιες τις εφαρμογές τους (RCS ή webRTC). Η εξωτερική πρόκληση σχετίζεται με την τεχνολογία που θα είναι πιο διαλειτουργική, ώστε να προσεγγίσει περισσότερους καταναλωτές. Η εξωτερική πρόκληση των Telco είναι η διασύνδεση των RCS, καθώς η διαδικασία της διασύνδεσης πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε φορά που ένας πάροχος θέλει να διασυνδεθεί με άλλο πάροχο. Κάθε διασύνδεση είναι χρονοβόρα ώστε να επιτευχθεί (περίπου έξι μήνες η καθεμία σύμφωνα με την GSMA), κυρίως λόγω του βαθμού πολυπλοκότητάς της. Η εξωτερική πρόκληση είναι η απόκτηση δυνατότητας για διαλειτουργικότητα με άλλες εφαρμογές ανταλλαγής μηνυμάτων με τη webRTC (π.χ. μέσω ενός webRTC getaway και με τις OTTA. Παρόλο που οι OTTA ακολουθούν το παράδειγμα της wall garden προσέγγισης, προκειμένου να δημιουργήσουν κέρδη μέσω της διαφήμισης ή της συνδρομητικής υπηρεσίας, αντιμετωπίζουν μια εσωτερική πρόκληση που απαιτεί να ξεπεράσουν τον έντονο ανταγωνισμό από τους νεοεισερχόμενους με νέα καινοτόμα χαρακτηριστικά (π.χ. Snapchat με εφήμερα μηνύματα) και νέα επιχειρηματικά μοντέλα (π.χ. Telegram) που προσπαθούν να πάρουν μερίδιο στην ήδη υπάρχουσα αγορά. Η εσωτερική πρόκληση των OTTA αφορά τη συνεχή ανάπτυξη της βάσης των συνδρομητών τους, ειδικά σε χώρες με χαμηλή διείσδυση στο Διαδίκτυο μέσω άλλων καναλιών (π.χ. Facebook 0 στην Αφρική). Τέλος, η κύρια πρόκληση για τους καταναλωτές είναι η επικοινωνία με οποιονδήποτε άλλο καταναλωτή ανεξάρτητα από την εφαρμογή που χρησιμοποιούν.